Công tắc áp suất ga là một trong những bộ phận quan trọng trong hệ thống điều hòa ô tô, giúp kiểm soát áp suất môi chất lạnh ở ngưỡng an toàn. Khi áp suất vượt quá hoặc thấp hơn mức cho phép, công tắc sẽ gửi tín hiệu ngắt máy nén nhằm bảo vệ hệ thống. Bài viết sẽ giúp bạn hiểu rõ cấu tạo, nguyên lý hoạt động và quy trình kiểm tra công tắc áp suất ga để đảm bảo hệ thống điều hòa vận hành ổn định và hiệu quả.
1. Giới thiệu chung
1.1 Giới thiệu công tắc áp suất ga
Trong hệ thống điều hòa không khí trên ô tô, công tắc áp suất ga là một trong những thiết bị bảo vệ và điều khiển quan trọng. Nó có nhiệm vụ theo dõi áp suất của môi chất lạnh trong hệ thống, từ đó đưa ra tín hiệu để đảm bảo máy nén hoạt động an toàn, đồng thời giúp ngăn ngừa các hư hỏng nghiêm trọng do áp suất bất thường gây ra.
Công tắc này thường được thiết kế theo nguyên lý đóng/mở tiếp điểm điện khi áp suất vượt ngưỡng cho phép, giúp bảo vệ toàn bộ hệ thống điều hòa cũng như tối ưu hiệu suất làm lạnh.
1.2 Chức năng
- Bảo vệ máy nén: Ngăn chặn tình trạng áp suất quá cao hoặc quá thấp có thể làm hỏng máy nén.
- Điều khiển hoạt động: Gửi tín hiệu đến ECU hoặc rơ-le để ngắt hoặc cho phép máy nén làm việc.
- Đảm bảo an toàn: Ngăn nguy cơ rò rỉ, nổ do áp suất ga tăng vượt mức thiết kế.
- Ổn định hệ thống: Góp phần duy trì điều kiện hoạt động tối ưu của hệ thống điều hòa không khí.
- Điều khiển tốc độ quạt két nước: Nếu áp suất cao hơn mức tiêu chuẩn trong hệ thống công tắc áp suất này sẽ gửi tín hiệu về hộp để điều khiển quạt chạy tốc độ cao.
1.3 Phân loại
Công tắc áp suất ga trên ô tô thường được chia thành:
- Công tắc áp suất thấp (Low Pressure Switch): Ngắt máy nén khi áp suất thấp hơn giới hạn, tránh thiếu dầu bôi trơn gây hỏng hóc.
- Công tắc áp suất cao (High Pressure Switch): Ngắt máy nén khi áp suất cao vượt mức, ngăn hư hỏng do quá tải.
- Công tắc kép (Dual Pressure Switch): Kết hợp cả hai chức năng cao và thấp, phổ biến trên nhiều dòng xe hiện đại.
1.4 Vị trí lắp đặt
Công tắc áp suất thường được lắp đặt trên đường ống cao áp hoặc bình tích áp trong hệ thống điều hòa.
Tùy thiết kế của từng dòng xe, vị trí có thể thay đổi nhưng nhìn chung luôn nằm ở nơi dễ dàng đo lường và kiểm soát áp suất môi chất.
2. Nội dung chính
2.1 Cấu tạo
Công tắc áp suất kép trong hệ thống điều hòa không khí ô tô thường có hai loại chính: loại 2 dây và loại 4 dây.
- Loại 2 dây: chỉ thực hiện nhiệm vụ ngắt máy nén khi áp suất bất thường.
- Loại 4 dây: ngoài chức năng bảo vệ máy nén, còn có thêm mạch tín hiệu gửi về ECM/AC để điều khiển quạt giàn nóng hoặc van ECV.
Trong loại 4 dây, các chân được quy định như sau:
- Chân 1 (CUT-): Ngắt điện ly hợp máy nén (cực âm).
- Chân 4 (CUT+): Ngắt điện ly hợp máy nén (cực dương).
- Chân 2 (+S): Tín hiệu áp suất gửi về ECM/AC.
- Chân 3 (-S): Mass tín hiệu.
2.2 Nguyên lý hoạt động
Công tắc áp suất kép được lắp tại đường ống cao áp sau van tiết lưu hoặc gần bình chứa lọc. Nó hoạt động theo nguyên lý:
- Phát hiện áp suất thấp: Khi áp suất môi chất lạnh nhỏ hơn 0,2 MPa (2 kgf/cm²), công tắc sẽ ngắt mạch để ngừng máy nén, tránh tình trạng thiếu môi chất hoặc thiếu dầu bôi trơn dẫn đến kẹt máy nén.
- Phát hiện áp suất cao: Khi áp suất vượt quá 3,1 MPa (31,7 kgf/cm²), công tắc sẽ ngắt ly hợp từ để bảo vệ giàn nóng và các bộ phận khác khỏi hư hỏng do áp suất quá lớn.
Ngoài ra, tín hiệu từ mạch cảm biến áp suất còn được gửi về ECM/AC để điều chỉnh tốc độ quạt giàn nóng hoặc điều khiển van điện tử.
2.3 Thông số kỹ thuật cơ bản
Mạch CUT (chân 1 – 4):
- Áp suất trong giới hạn an toàn (2,0 – 32 kgf/cm²): R < 1,0 Ω (ON).
- Áp suất < 2,0 kgf/cm² hoặc > 32 kgf/cm²: R > 10 kΩ (OFF).
Mạch tín hiệu S (chân 2 – 3):
- Dưới 14 kgf/cm²: OFF (R > 10 kΩ).
- Trên 14 kgf/cm²: ON (R < 1,0 Ω).
Những thông số này đảm bảo công tắc hoạt động chính xác trong việc bảo vệ và điều khiển.
2.4 Cách kiểm tra
Quy trình kiểm tra công tắc áp suất:
- Lắp đồng hồ đo áp suất vào hệ thống.v
- Đo điện trở giữa các cực (CUT+, CUT-, +S, -S).
So sánh giá trị đo được với ngưỡng tiêu chuẩn:
- ON: < 1,0 Ω khi áp suất trong giới hạn.
- OFF: > 10 kΩ khi áp suất ngoài giới hạn.
Nếu giá trị sai lệch → cần thay thế công tắc hoặc kiểm tra hệ thống ống dẫn, tránh trường hợp nghẹt hoặc rò rỉ.
2.5 Chia sẻ – mở rộng
2.5.1 Một số hư hỏng thường gặp
- Công tắc bị hỏng, tiếp điểm không đóng/mở đúng ngưỡng.
- Hệ thống bị rò rỉ ga khiến công tắc thường xuyên ngắt.
- Ống dẫn ga bị nghẹt làm áp suất tăng bất thường.
- Giàn nóng không được làm mát tốt → gây áp suất cao.
2.5.2 Triệu chứng
- Máy nén điều hòa không hoạt động hoặc hoạt động ngắt quãng.
- Hệ thống điều hòa không làm lạnh, hoặc làm lạnh kém.
- Quạt giàn nóng không chạy đúng chế độ.
- Đèn cảnh báo AC sáng trên bảng điều khiển.
Trên đây là các thông tin về công tắc áp suất ga trên hệ thống điều hòa mà trung tâm VATC gửi đến bạn. Hy vọng bạn đã có thêm cho mình kiến thức hay trong ngày.
Nếu bạn có đang đam mê hoặc muốn tìm hiểu về các khóa học trong ngành ô tô thì liên hệ ngay với trung tâm VATC theo thông tin dưới đây để được tư vấn chi tiết nhất nhé!
Trung Tâm Huấn Luyện Kỹ Thuật Ô Tô Việt Nam – VATC
- Địa chỉ: Số 4-6, Đường số 4, Phường Hiệp Bình Phước, Thành Phố Thủ Đức, Thành phố Hồ Chí Minh
- Điện thoại: 0945711717
- Email: info@oto.edu.vn
Xem thêm:
