Hiện tượng ngắn mạch trên xe ô tô là chuyện rất dễ xảy ra, khi mà một chiếc xe hơi được cấu tạo từ rất nhiều bộ phận, hệ thống tiện nghi giải trí và hàng loạt các thiết bị khác trên xe. Vậy nên, việc các dây điện hoạt động một cách đồng bộ và an toàn là điều rất khó.
Trên mỗi chiếc xe, ước tính có đến 1.500 sợi dây điện cùng hàng trăm jack nối. Tình trạng ngắn mạch có thể xuất hiện ở các đoạn dây điện bởi nhiều nguyên nhân. Tình trạng này khiến các linh kiện điện tử hư hỏng, nổ cầu chì, tiêu hao ắc quy, làm sáng đèn kiểm tra động cơ…
Bài viết sau đây, các bạn học nghề sửa chữa ô tô hãy cùng VATC hiểu về tình trạng ngăn mạch và cách thức kiểm tra!
Mục lục
Hiện tượng ngắn mạch trên xe ô tô là gì?
Ngắn mạch hay còn được gọi là đoản mạch còn được hiểu là hiện tượng kết nối giữa hai mức điện áp chênh lệch nhau (cao và thấp) mà không đi qua điện trở hoặc thiết bị tải điện.
Điều này sẽ làm cho một lượng nhiệt lớn trên thiết bị trên dây điện, cầu chỉ hay relay được sinh ra. Từ đó sinh ra tình trạng quá nhiệt dẫn tới cháy nổ đường dây điện, hoặc tại các điểm có khả năng chịu tải điện và nhiệt lượng thấp như cầu chì.
Chỉ cần một vị trí xảy ra tình trạng ngắn mạch, có thể khiến bất kỳ hệ thống nào đó trên xe ô tô bị gián đoạn hoặc ngừng hoạt động. Hai hiện tượng ngắn mạch thường xảy ra nhất đó là hiện tượng ngắn mạch tại điểm chạm mass sườn xe và ngắn mạch do nguồn dương dây dẫn điện.
# Ngắn mạch do chạm mass tại sườn xe:
Dùng để chỉ dòng điện chạy từ mạch điện của thiết bị tới khu vực sườn xe ô tô. Ở đây, dây điện có thể là bị nứt ra, bong tróc lớp cách điện và tiếp xúc với sườn xe hoặc vỏ động cơ. Sự cố chạm mass này có thể khiến cầu chì bị đứt, cảm biến hư hỏng hoặc động cơ dừng hoạt động.
# Ngắn mạch do nguồn dương dây dẫn:
Trong nhiều bối dây điện có nhiều mạch điện ở sát nhau, nên khả năng xảy ra sự cố chập nguồn dương luôn hiện hữu. Trong trường hợp này, các dây điện có thể bị đứt hoặc kết nối với nhau, từ đó tạo điều kiện cho dòng điện áp lớn hơn chạy tới những nơi có điện áp thấp hơn.
Cũng có những nguyên nhân khác dẫn tới hiện tượng ngắn mạch trên xe ô tô như động vật cắn đứt, chất lượng dây dẫn điện kém, lắp đặt sai quy trình, nước xâm nhập hoặc hư hỏng do va đập…
Kiểm tra ngắn mạch trên xe ô tô bằng đồng hồ vạn năng
Mỗi phần của mạch điện có thể được bọc ngăn cách điện bằng nhiều cách. Trước khi tiến hành kiểm tra ngắn mạch, bạn hãy kiểm tra phần dây dẫn trong các phần mạch điện mà bạn sắp tiếp cận để kiểm tra các dây bị cháy, lớp cách điện bị nóng chảy hoặc lỏng dây. Thử lắc lư dây để chắc chắn rằng chúng đã được kết nối hoàn toàn.
Bạn có thể kiểm tra ngắn mạch bằng đồng hồ vạn năng qua 4 bước sau đây:
# Bước 1: Đo điện áp
Nếu xuất hiện tình trạng ngắn mạch, đầu tiên chúng ta hãy đo điện áp. Đặt vôn kế ở thang đo điện áp DC trong khoảng 12 Volt. Nối que đổ vào cọc dương của bình ắc quy, sau đó nối que đen lần lượt vào các vị trí bạn nghi ngờ ngắn mạch trên mạch điện.
Nếu bạn sử dụng đèn thử, bạn có thể kết nối đầu cắm vào điện áp dương và đầu kim dùng để kiểm tra điểm ngắn mạch. Khi xuất hiện hiện tượng ngắn mạch, đèn sẽ sáng lên.
# Bước 2: Ngắt kết nối phụ tải và kiểm tra bằng đồng hồ vạn năng
Sau khi kết nối phụ tải, đồng hồ vạn năng vẫn đọc điện áp 12 Volt thì có nghĩa rằng điểm ngắn mạch nằm giữa tải và sau cầu chì.
Nếu đồng hồ không đọc điện áp, thì có nghĩa rằng điểm ngắn mạch nằm trong chính phần tải điện (có thể là động cơ kém), hoặc trong phần của mạch sau tải.
Bước 3: Tắt công tắc và kiểm tra đồng hồ
Nếu đồng hồ điện áp chỉ 0 Volt, điểm đo ngắn mạch nằm giữa công tắc và phủ tải, hoặc cũng có thể nằm trong chính công tắc.
Nếu đồng hồ vẫn hiện 12 Volt, thì điểm ngắn mạch nằm ở giữa công tắc và cầu chì.
Bước 4: Chuẩn bị tiến hành sửa chữa
Tháo tải, ngắt kết nối công tắc hoặc rút phích cắm thiết bị là một trong những cách hữu hiệu nhất để cô lập phần mạch nơi xảy ra tình trạng ngắn mạch và tiến hành sửa chữa.
Tuy nhiên, sẽ có lúc chúng ta không thể tiếp cận vào các tải điện hoặc đầu nối trong mạch cho mục đích này. Trong tình huống như thế này, chúng ta có thể sử dụng một đoạn dây nối dài để kết nối dây đồng hồ đo với phía điện áp đầu vào và đầu ra của một đầu giắc hoặc thiết bị.
Sử dụng bất kỳ thiết bị đo kiểm nào sẽ giúp chúng ta cô lập các phần của mạch điện, chúng ta lần lượt kiểm tra từ phụ tải di chuyển về phía nguồn điện, giúp xác định các điểm có sự cố nghi ngờ có hiện tượng ngắn mạch và sửa chữa nó. Chúc các bạn thành công!
