Trong quá trình phanh, trọng lượng xe sẽ dồn về phía trước, đặc biệt khi xe đang di chuyển nhanh hoặc chở nặng. Điều này khiến bánh sau dễ bị bó cứng, nếu lực phanh không được điều chỉnh hợp lý. Vì vậy, hệ thống phanh hiện đại được trang bị các van thủy lực điều chỉnh lực phanh để đảm bảo an toàn và hiệu quả.
1. Các loại van thủy lực điều chỉnh lực phanh của xe
1.1. Van chia tỷ lệ (Proportioning Valve)
- Giảm áp suất thủy lực truyền đến bánh sau khi phanh gấp.
- Đảm bảo phanh trước hoạt động mạnh hơn mà không gây bó cứng bánh sau.
- Hoạt động theo đường cong tỷ lệ lý tưởng giữa áp suất trước và sau.
1.2. Van tỷ lệ đôi (Dual Proportioning Valve)
- Thường thấy trên xe có hệ thống phanh chia đôi thủy lực (diagonal).
- Một van điều chỉnh cho mỗi bánh sau, đảm bảo khi một mạch phanh hỏng, bánh sau bên kia vẫn hoạt động.
- Giúp phân phối lực phanh hợp lý, ngay cả trong trường hợp hư hỏng.
1.3. Van điều hòa lực phanh theo tải (LSPV – Load Sensing Proportioning Valve)
- Được gắn trên các xe tải hoặc xe chở hàng.
- Van sẽ tự điều chỉnh áp suất phanh bánh sau dựa trên tải trọng thực tế của xe.
- Khi xe nặng, lực phanh bánh sau tăng; khi xe nhẹ, lực phanh giảm để tránh trượt.
1.4. Van điều hòa lực phanh theo tải kết hợp van bypass (LSPBV)
- Là phiên bản nâng cao của LSPV, có thêm đường dẫn áp suất từ phanh trước để hỗ trợ khi có sự cố.
- Nếu áp suất phanh trước bị mất, hệ thống sẽ bỏ qua giới hạn và truyền trực tiếp áp suất đến bánh sau để giữ an toàn.
2. Kiểm tra và điều chỉnh LSPV
Để đảm bảo hệ thống hoạt động chuẩn xác, cần:
- Dùng đồng hồ đo áp suất chuyên dụng (SST) để so sánh áp suất phanh trước và sau.
- Điều chỉnh chiều dài thanh truyền (cùm) hoặc thân van theo tải trọng thực tế:
- Nếu áp suất phía sau thấp: kéo dài cùm hoặc hạ thân van.
- Nếu áp suất cao: rút ngắn cùm hoặc nâng thân van.
3. Kết luận
Việc phân bổ lực phanh phù hợp giúp xe an toàn hơn, tránh trượt bánh sau và duy trì khả năng điều khiển khi phanh gấp. Các kỹ thuật viên cần nắm rõ nguyên lý hoạt động và cách điều chỉnh các loại van thủy lực điều chỉnh lực phanh này – đặc biệt là trên các dòng xe tải hoặc xe du lịch có hệ thống phanh hiện đại.
