Mâm xe hay còn gọi là la-zăng ô tô, là một trong những bộ phận giúp chiếc xe vận hành ổn định và giữ trọn cảm giác lái an toàn. Dù không phải chi tiết quá phức tạp, nhưng mâm xe ảnh hưởng trực tiếp đến trải nghiệm, độ bền và thẩm mỹ của xe trong suốt quá trình sử dụng. Hiểu đúng về các loại mâm, cách lựa chọn và cách chăm sóc sẽ giúp người dùng hạn chế hư hỏng, tiết kiệm chi phí và tự tin hơn mỗi khi lăn bánh.
1. Giới thiệu chung về mâm xe (La-zăng)
Mâm xe (hay còn gọi là La-zăng ô tô) là bộ phận rất quan trọng và không thể thiếu đối với xe ô tô. Mâm xe ô tô là bộ phận kết nối trực tiếp phần lốp với trục cầu xe, truyền lực quay của trục cầu xe xuống lốp giúp xe chuyển động trên đường.
Mỗi dòng xe ô tô sẽ được sử dụng tương ứng với từng loại mâm xe khác nhau, tùy theo kích cỡ và tải trọng của chiếc xe được thiết kế và đăng ký với cục kiểm định chất lượng xuất xưởng.
Nếu bạn sở hữu mâm xe chất lượng tốt sẽ giúp xe hoạt động êm ái, mang lại cảm giác lái nhẹ nhàng và giảm tác động đến bộ phận khác của xe khi di chuyển, đồng thời tiết kiệm nhiên liệu.
Ngược lại, nếu mâm xe bị trầy xước hay hư hỏng sẽ ảnh hưởng trực tiếp tới thẩm mỹ và khả năng vận hành của xe. Đặc biệt nếu mâm xe bị biến dạng có thể làm xe bị rung lắc thậm chí gây ra các nguy cơ tai nạn cho người điều khiển. Do đó bạn cần bảo dưỡng và kiểm tra mâm xe theo đúng định kỳ để đảm bảo an toàn.
2. Cấu tạo của mâm xe (La-zăng ô tô)
Mâm xe ô tô được cấu tạo như sau:
Đa phần mâm xe hiện nay làm từ kim loại sắt hoặc nhôm với cấu tạo khá đơn giản, có thêm rãnh gờ để ôm sát phần vành xe, giữ chặt lốp xe cố định ở một điểm. Để tăng thêm tính thẩm mỹ cho xe, các nhà sản xuất thường phủ thêm một lớp sơn nhẹ.
Bạn nên chọn mâm xe được cấu tạo từ hợp chất nhôm và sắt, được gọi là hợp kim nhôm. Cấu tạo này sẽ giúp mâm xe nhẹ, bền và cứng hơn sắt, điều này giúp xe vận hành tốt và êm hơn.
Những thông số cơ bản trên mâm xe ô tô bao gồm:
Đường kính (Wheel Diameter): Đường kính mâm xe (tên gọi khác là kích cỡ mâm) được quy ước theo đơn vị inch tính từ mép ngoài bên ngoài đến mép ngoài đối xứng bên kia. Nếu mâm xe có đường kính lớn sẽ đính kèm với lốp mỏng. Hiện nay đường kính mâm xe ô tô đều là số chẵn từ 15 inch – 17 inch.
- Kích cỡ từ 13 inch – 15 inch: Mâm xe hạng A.
- Kích cỡ từ 15 inch – 16 inch: Mâm xe hạng B.
- Kích cỡ từ 16 inch – 18 inch: Mâm xe hạng C và xe bán tải.
- Kích cỡ từ 18 inch – 19 inch: Mâm xe hạng D.
- Kích cỡ từ 19 inch – 20 inch: Mâm xe hạng CUV/SUV.
Chiều rộng (Wheel Weight): Chiều rộng mâm xe là khoảng cách hai mép ngoài của mâm xe tính theo đơn vị inch. Chiều rộng mâm xe khác với kích thước mâm xe, độ rộng dùng cả số lẻ và số chẵn như 6 inch, 6,5 inch, 7 inch, 8,5 inch,…
Đường chính giữa (Wheel Centerline): Đường chính giữa mâm tính theo chiều dọc.
Phần nhô từ đường trung tâm (Wheel Offset): (Đơn vị tính milimet) Là phần nhô tính từ đường chính tâm đến bề mặt tiếp xúc của mâm và trục bán xe.
- Offset =0: Phần bề mặt tiếp xúc trục bánh xe nằm ở đường chính giữa.
- Offset >0: Phần bề mặt tiếp xúc trục bánh xe nằm ngoài đường chính giữa.
- Offset <0: Phần bề mặt tiếp xúc trục bánh xe nằm trong đường chính giữa.
Phần nhô từ mép phía trong (Backspacing): (Đơn vị là milimet) Đây là phần nhô ra tính từ mép trong cùng đến bề mặt phía ngoài tiếp xúc với trục bánh xe.
Kích thước phần lỗ đặt trục bánh xe (Centerbore): Ở giữa mâm có lỗ trống là vị trí của trục bánh xe.
Vòng bulong (Bolt Circle): Khi đi qua điểm chính giữa các lỗ bulong sẽ tạo ra một đường kính vòng tròn gọi là vòng bulong.
Số lỗ bulong: Đây là thông số quan trọng, số lỗ phải phù hợp để gắn vào mâm xe. Thợ sửa chữa không thể lấy số lỗ bulong của xe hạng A lắp vào mâm xe hạng B và ngược lại.
3. Các loại la-zăng ô tô và cách lựa chọn phù hợp với điều kiện sử dụng
Các loại mâm xe ô tô phổ biến trên thị trường hiện nay:
3.1 Mâm sắt
Mâm sắt sản xuất chủ yếu bằng sắt. Mâm sắt sử dụng nhiều ở các dòng xe tải, xe chuyên dụng và xe khác.
- Ưu điểm là giá hợp lý, khả năng chịu nhiệt và chịu tải cực tốt. Độ bền của mâm sắt được đánh giá cao.
- Nhược điểm là kiểu dáng thiết kế khá đơn giản, tính thẩm mỹ không cao và khá thô. Khối lượng mâm nặng và dễ bị gỉ sét.
3.2 Mâm đúc hợp kim nhôm
Mâm đúc hợp kim nhôm có thành phần chính là hợp kim nhôm cùng magie, mangan, đồng và thiếc. Hiện nay các dòng xe con đời mới thường sử dụng mâm hợp kim nhôm.
- Ưu điểm là độ cứng cao, chống gỉ sét tốt và tính thẩm mỹ.
- Nhược điểm là giá sản phẩm khá cao và dễ bị biến dạng.
3.3 Mâm hợp kim magie
Loại mâm hợp kim magie làm từ hợp kim magie được dùng ở các dòng xe đua và dòng siêu xe.
- Ưu điểm là độ cứng cao, khối lượng nhẹ hơn hợp kim nhôm và khả năng tản nhiệt tốt.
- Nhược điểm là gia công khó khăn và không thể sửa chữa khi bị biến dạng.
3.4 Mâm sợi Carbon
Loại mâm sợi carbon làm từ nguyên liệu chính sợi carbon và được sử dụng ở những dòng siêu xe, xe đua,…
- Ưu điểm là khối lượng nhẹ trong khi độ cứng và độ ổn định tốt.
- Nhược điểm là giá sản phẩm cao và không sửa chữa được khi bị biến dạng.
4. Cách chọn mâm xe hơi phù hợp:
Lựa chọn mâm xe dựa vào kích cỡ và chất liệu cấu tạo của mâm xe. Hiện nay trên thị trường cung cấp nhiều loại mâm xe như mâm sắt, mâm hợp kim nhôm, mâm sợi carbon,… với nhiều kích thước phù hợp với từng dòng xe riêng biệt. Sự phù hợp được thể hiện ở đặc điểm địa hình khi điều khiển xe. Nếu chọn mâm xe không tương thích sẽ làm lốp bị hư hỏng nặng.
Ngoài ra, khi lựa chọn mâm xe phải có kích thước tương ứng với ô tô. Ví dụ đối với dòng xe hạng A sử dụng lazang 4 lỗ từ 13 inch đến 15 inch. Hay dòng xe hạng C phải sử dụng mâm xe dao động từ 16 inch đến 18 inch,…
5. Sơn mâm xe ô tô gồm có những loại nào?
5.1 Sơn mạ crom
- Khi sử dụng, mâm xe khó tránh bị trầy xước bởi thường xuyên phải tiếp xúc với đá văng, va quệt,…
- Do đó, sơn mạ hoặc đánh bóng là giải pháp tối ưu để xử lý mọi vết trầy cũng như tạo một lớp bảo vệ mới.
- Sơn mạ crom giúp mang đến bề mặt sáng bóng với màu xám thép.
- Ngoài ra, crom còn ngăn cản quá trình oxy hóa và tăng cường khả năng chống trầy xước.
- Mức giá sơn crom là 500.000 VNĐ đến 2 triệu đồng cho một bộ 4 mâm xe.
5.2 Sơn đổi màu mâm xe
- Sơn đổi màu là phương pháp sơn mâm xe truyền thống. Khách hàng có thể thoải mái lựa chọn màu sơn theo sở thích. Hiện nay giá sơn mâm xe là 2 triệu đồng đến 4 triệu đồng.
5.3 Xi inox
- Inox – hợp kim thép khó gỉ chứa thành phần chính là crom và carbon. Xi inox giúp xe sáng bóng và tăng độ bền, độ cứng cho xe. Mức giá sơn dao động từ 500.000 VNĐ đến 2 triệu đồng.
- Hiện nay, xi inox không chỉ đơn thuần có màu trắng mà còn có nhiều màu khác như vàng, đỏ,…
6. Độ mâm xe ô tô cần lưu ý những gì?
Điều cần lưu ý khi độ mâm là phải giữ cho đường kính tổng thể của cả mâm và lốp xe không đổi. Nếu tăng kích thước mâm thì phải độ dày lốp xe tương ứng. Mặc dù độ mâm lớn hơn sẽ giúp ngoại hình xe nổi bật, phong cách hơn nhưng có thể làm ảnh hưởng đến lốp và làm tốn nhiên liệu.
Ngoài ra khi giảm chiều dài của lốp còn giúp làm tăng diện tích phần tiếp xúc giữa bánh xe và mặt đường. Nếu lốp xe quá mỏng sẽ làm hệ thống treo trên xe bị làm việc sai so với các thiết kế ban đầu.
7. Các dạng hư hỏng mâm xe và biện pháp xử lý:
Một số mâm xe hư hỏng mà tài xế không hề biết nguyên nhân là gì, dưới đây là một số nguyên nhân cơ bản khiến cho mâm xe bị hỏng:
- Cú sốc mạnh khi đi qua các ổ gà ở tốc độ cao hay leo lên vỉa hè một cách cẩu thả hoặc lốp bị cà vỉa…đều có thể làm lốp bị rách hoặc nổ do chịu áp lực lớn.
- Cú va chạm mạnh ở bánh xe con có thể làm méo la zăng (ở một mức độ nào đó mà mắt thường khó quan sát rõ ràng), gây nên hiện tiện xe bị rung.
- Mâm xe không cần thiết phải thay mới nếu chỉ là vấn đề về mặt thẩm mỹ hoặc thiệt hại bề ngoài. Tuy nhiên, nếu bộ phận này gặp biến cố, thay đổi đặc tính vật lý quá nghiêm trọng hoặc biến dạng do ảnh hưởng hóa học thì bạn cần lưu ý.
Lazăng xe bị mòn vì quá cũ
- Nguyên nhân chủ yếu của vấn đề này là do bị hóa chất tác động; chất bịt kín lốp, ảnh hưởng từ phanh gấp hoặc do chính con người, động vật phóng uế lên bề mặt mâm xe.
- Những yếu tố này hầu hết là những sự tác động từ ngoại cảnh hoặc đến từ chính bộ phận động cơ xe ô tô.
Vết rỗ xuất hiện trên bề mặt mâm xe
- Nguyên nhân của vấn đề này chủ yếu là do mâm xe phải tiếp xúc trực tiếp với những loại vật liệu cứng và các mảnh vỡ rơi rớt trên đường bộ.
- Thiệt hại dạng này đòi hỏi quy trình khắc phục tương đối phức tạp.
- Bạn sẽ phải mang xe ô tô đến trung tâm sửa chữa, sử dụng những công nghệ hàn cao cấp hoặc sử dụng máy CNC, những hư hỏng mới lúc này sẽ được xử lý để trở lại như tình trạng tốt nhất ban đầu.
Các vết nứt xuất hiện rất mất thẩm mỹ: Mâm xe hư hỏng, trục trặc và xuất hiện những vết nứt rất khó thường sẽ khó phát hiện ra và gây ra nhiều tai nạn vô cùng nguy hiểm khi bạn lái xe. Điều này thường sẽ xuất phát từ một vụ tai nạn hoặc va chạm với những mảnh vỡ cỡ lớn.
Nếu lazăng bị hỏng sẽ có một số biện pháp khắc phục
- Theo kinh nghiệm của những người có kinh nghiệm về xe ô tô, sẽ là điều không cần thiết, thậm chí tốn kém nếu chỉ là vấn đề về mặt thẩm mỹ không đẹp hoặc những vấn đề thiệt hại không đáng kể bề ngoài. Bởi thông thường, xe ô tô trang bị mâm xe bằng thép, phần vỏ của mâm xe có thể bị trầy xước, hỏng hóc, nếu phần vành thép ở bên dưới không xảy ra ảnh hưởng quá lớn thì cũng có nghĩa là vấn đề xảy ra cũng không phải nghiêm trọng.
- Đối với mâm xe hợp kim cũng như vậy, nếu phần vành chỉ hơi bị trầy xước và vẫn nguyên hình dạng tròn cũng như không có bất cứ phần nào bị va chạm, uốn cong hoặc khối kim loại đã bị mất, mâm xe nếu thay thế mới thì chỉ để cho đẹp hơn. Nhưng nếu mâm xe của xe ô tô bị móp méo, uốn cong, nứt vỡ hoặc đã bị suy yếu, không ổn định về mặt cấu trúc, thì người dùng sẽ cần phải thay thế ngay.
- Mâm xe bị móp có thể sẽ tạo ra những khe hở lớn với lốp dẫn đến tình trạng rò rỉ hơi, từ đó khó cân bằng và sẽ làm xe bị rung động ở tốc độ cao. Mâm xe với cấu trúc hư hỏng nghiêm trọng sẽ bị vỡ ra. Do đó, khi bạn cảm thấy nghi ngờ về mức độ hỏng, hãy đưa xe của mình đến các cơ sở sửa chữa để kỹ thuật viên có thể kiểm tra được toàn bộ phần mâm xe khi đã lốp được tháo ra.
- Việc sửa chữa hoặc thay mới mâm xe bị uốn cong sẽ tùy thuộc vào cảm nghĩ và điều kiện của mỗi người. Tuy nhiên, vì mâm xe liên quan đến vấn đề an toàn cũng như là yếu tố giá trị thẩm mỹ, nên tốt nhất là hãy kịp thời khắc phục.
Việc gia công mâm xe ngày nay cũng đã trở nên đơn giản và thuận tiện rất nhiều với nhiều công nghệ xi mạ, mài, uốn mâm, vớt mâm, sơn mâm … được hỗ trợ bằng máy móc hiện đại.
Trên đây là toàn bộ thông tin về chủ đề công nghệ mâm xe (la-zăng ô tô) mà trung tâm VATC muốn gửi đến bạn. Hy vọng bài viết này sẽ bổ ích và hữu dụng với bạn.
Nếu bạn có đang đam mê hoặc muốn tìm hiểu về các khóa học trong ngành ô tô thì liên hệ ngay với trung tâm VATC theo thông tin dưới đây để được tư vấn chi tiết nhất nhé!
Trung Tâm Huấn Luyện Kỹ Thuật Ô Tô Việt Nam – VATC
- Địa chỉ: Số 4-6, Đường số 4, Phường Hiệp Bình Phước, Thành Phố Thủ Đức, Thành phố Hồ Chí Minh
- Điện thoại: 0945711717
- Email: info@oto.edu.vn
Xem thêm:
