Gương chiếu hậu chống chói trung tâm là một trang bị an toàn quan trọng, giúp người lái quan sát phía sau rõ ràng hơn khi di chuyển trong điều kiện ánh sáng mạnh từ xe phía sau. Trên ô tô hiện nay, gương chống chói được chia thành loại cơ khí và loại điện tử tự động. Bài viết sau đây sẽ giới thiệu tổng quan về hệ thống gương chống chói trung tâm, bao gồm cấu tạo, nguyên lý hoạt động và phương pháp kiểm tra cơ bản đối với gương chống chói điện tử.
1. Tổng quan hệ thống gương chống chói trung tâm
Gương chiếu hậu chống chói trung tâm (Interior Auto – Dimming Mirror) là một thiết bị an toàn quan trọng được lắp đặt ở vị trí trung tâm phía trên kính chắn gió của ô tô, giúp người lái quan sát phía sau xe mà không bị ảnh hưởng bởi ánh sáng chói từ đèn pha của các phương tiện khác trong điều kiện lái xe ban đêm.
Về cấu tạo, gương chống chói trung tâm thường gồm hai loại chính: loại cơ khí (manual anti – glare) và loại điện tử (auto – dimming).
Loại cơ khí có cơ cấu gạt tay giúp thay đổi góc phản xạ của mặt gương, làm giảm lượng ánh sáng phản xạ trực tiếp vào mắt người lái.
Loại điện tử hoạt động dựa trên nguyên lý điện sắc (electrochromic): giữa hai lớp kính có chứa dung dịch hóa chất có khả năng thay đổi độ truyền sáng khi có dòng điện tác động. Khi cảm biến ánh sáng phía sau phát hiện ánh sáng chói mạnh, hệ thống sẽ tự động điều chỉnh điện áp để làm tối bề mặt gương, giúp giảm hiện tượng lóa mà không cần thao tác thủ công.
2. Cấu tạo
Gương chiếu hậu chống chói điện tử (Electrochromic Rearview Mirror) có cấu tạo phức tạp hơn nhiều so với gương thông thường.
Thay vì chỉ có một lớp kính phản xạ ánh sáng, loại gương này gồm hai lớp kính tách biệt với một lớp vật liệu điện sắc (electrochromic gel) nằm ở giữa. Chính lớp vật liệu đặc biệt này giúp gương có khả năng tự động thay đổi độ phản chiếu khi có điện áp tác động, từ đó làm giảm ánh sáng chói phản xạ vào mắt người lái.
Gương chống chói điện tử thường bao gồm 5 thành phần cơ bản sau:
- Lớp kính ngoài (Outer Glass Layer): là lớp kính trong suốt, hướng ra phía người lái. Có nhiệm vụ bảo vệ các lớp bên trong và cho phép ánh sáng đi qua.
- Lớp dẫn điện trong suốt (Transparent Conductive Layer): được phủ lên cả hai mặt trong của lớp kính ngoài và lớp kính trong. Thường làm từ vật liệu như oxit indium-tin (ITO) – một loại vật liệu vừa dẫn điện vừa trong suốt. Có nhiệm vụ dẫn điện áp đến lớp điện sắc ở giữa.
- Lớp điện sắc (Electrochromic Layer): đây là lớp chính tạo ra hiện tượng chống chói. Gồm hai phần: lớp lưu trữ ion (Ion Storage Layer) và lớp phản ứng điện sắc (Electrochromic Layer). Khi có điện áp, các ion di chuyển từ lớp lưu trữ sang lớp điện sắc, làm thay đổi mức độ hấp thụ ánh sáng (gương tối đi). Khi điện áp ngắt, các ion quay lại vị trí ban đầu, gương trở lại trạng thái sáng.
- Lớp điện ly (Electrolyte Layer): nằm giữa hai lớp ion và điện sắc. Là môi trường cho phép ion (+) và (-) di chuyển qua lại khi có hiệu điện thế. Vật liệu thường là gel dẫn ion hoặc polymer điện ly.
- Lớp kính trong (Inner Glass Layer): có phủ lớp phản xạ kim loại mỏng (thường là bạc hoặc nhôm). Giúp phản chiếu hình ảnh phía sau khi ánh sáng đi qua lớp điện sắc.
- Cảm biến phía sau (Rear Light Sensor) phát hiện ánh sáng mạnh từ đèn xe phía sau.
- Cảm biến phía trước (Front Ambient Sensor) đo độ sáng môi trường xung quanh để xác định điều kiện lái xe (ngày/đêm).
- Bộ vi xử lý điều khiển (ECU) so sánh tín hiệu hai cảm biến và tính toán mức điện áp phù hợp cần cấp cho gương.
3. Nguyên lý hoạt động gương chống chói loại điện tử
Quá trình điện – hóa – quang trong gương
Bên trong gương, lớp điện sắc (Electrochromic Layer) và lớp lưu trữ ion (Ion Storage Layer) được ngăn cách bởi lớp điện ly (Electrolyte Layer). Khi có điện áp điều khiển:
Ion dương (Li⁺ hoặc H⁺) di chuyển từ lớp lưu trữ ion qua lớp điện ly sang lớp điện sắc.
Quá trình này làm thay đổi trạng thái oxi hóa – khử của vật liệu điện sắc (thường là oxit vonfram WO₃).
Khi vật liệu điện sắc bị khử, màu sắc của lớp này chuyển từ trong suốt sang tối xanh hoặc xám, làm giảm khả năng phản chiếu ánh sáng.
Kết quả: lượng ánh sáng phản xạ đến mắt người lái giảm mạnh, giúp tránh chói mà vẫn duy trì tầm nhìn rõ ràng.
Khi ánh sáng phía sau giảm (ví dụ xe phía sau tắt đèn pha hoặc rẽ hướng), bộ điều khiển sẽ ngắt điện áp; các ion trở về lớp lưu trữ ban đầu → lớp điện sắc trở lại trạng thái trong suốt, gương sáng trở lại như bình thường.
4. Sơ đồ mạch điện hệ thống gương chống chói điện tử
5. Kiểm tra gương chống chói điện tử
Kiểm tra chức năng của gương chống chói điện tử (ECM – Electrochromic Mirror) theo các bước sau:
- Vặn chìa khóa điện về vị trí “ON”.
- Che cảm biến hướng về phía trước (Forward-facing sensor).
- Chiếu ánh sáng vào cảm biến hướng về phía sau (Rearward-looking sensor).
- Gương ECM phải tối đi ngay lập tức khi phát hiện ánh sáng từ cảm biến phía sau.
*Lưu ý: Nếu thực hiện thử nghiệm này vào ban ngày, gương ECM có thể tự động tối lại ngay khi cảm biến phía trước bị che phủ.
- Khi cần số được gạt về số lùi (Reverse gear), gương ECM không được tối đi. Khi chiếu ánh sáng đồng thời vào cả hai cảm biến (trước và sau), gương ECM cũng không được tối.
Trên đây là toàn bộ thông tin về chủ đề gương chiếu hậu chống chói trung tâm mà trung tâm VATC muốn gửi đến bạn. Hy vọng bài viết này sẽ bổ ích và hữu dụng với bạn.
Nếu bạn có đang đam mê hoặc muốn tìm hiểu về các khóa học trong ngành ô tô thì liên hệ ngay với trung tâm VATC theo thông tin dưới đây để được tư vấn chi tiết nhất nhé!
Trung Tâm Huấn Luyện Kỹ Thuật Ô Tô Việt Nam – VATC
- Địa chỉ: Số 4-6, Đường số 4, Phường Hiệp Bình Phước, Thành Phố Thủ Đức, Thành phố Hồ Chí Minh
- Điện thoại: 0945711717
- Email: info@oto.edu.vn
Xem thêm:
