Việc hướng nghiệp học sinh THPT ngày càng trở nên quan trọng trong bối cảnh thị trường lao động liên tục thay đổi và ngành nghề ngày càng đa dạng. Nhiều học sinh dù học giỏi nhưng vẫn chọn sai ngành vì thiếu định hướng đúng đắn ngay từ đầu.
1. Vì sao học sinh THPT cần được hướng nghiệp càng sớm càng tốt
Học sinh THPT đang ở ngưỡng cửa quan trọng của cuộc đời: chọn ngành học, định hướng tương lai.
Việc hướng nghiệp học sinh THPT sớm giúp các bạn hiểu rõ bản thân, hạn chế chọn sai ngành – điều khiến khoảng 20% thí sinh (theo Báo Tuổi Trẻ) trúng tuyển Đại học lại không nhập học vì khúc mắc giữa mong muốn và thực tế.
Bắt đầu từ lớp 10 – 11, các bạn có đủ thời gian khảo sát, điều chỉnh và lên lộ trình học tập hợp lý, tránh áp lực sát giai đoạn thi.
2. Những sai lầm phổ biến trong hướng nghiệp học sinh THPT hiện nay
Trong quá trình chọn ngành, nhiều học sinh THPT gặp phải những sai lầm quen thuộc, bắt nguồn từ việc thiếu thông tin và áp lực từ môi trường xung quanh. Những sai lầm này có thể ảnh hưởng lâu dài đến con đường học tập và nghề nghiệp sau này.
2.1 Chọn ngành theo xu hướng hoặc theo bạn bè
Không ít học sinh chọn ngành chỉ vì thấy ngành đó đang “hot”, được nhắc đến nhiều trên mạng xã hội hoặc vì bạn bè nên cùng đăng ký. Các bạn thường chưa thực sự cân nhắc xem ngành đó có phù hợp với sở thích, năng lực học tập và tính cách cá nhân hay không.
Hệ quả là sau một thời gian học, nhiều bạn cảm thấy chán nản, hụt hẫng hoặc phải chuyển ngành giữa chừng. Điều này dẫn tới việc các bạn phải mất thêm một khoảng thời gian nữa để tìm hướng đi mới.
2.2 Thiếu hiểu biết cụ thể về ngành nghề
Nhiều bạn chỉ tìm kiếm tên ngành một cách chung chung mà chưa thực sự tìm hiểu sâu về ngành đó làm gì? học những gì? lộ trình phát triển ra sao?…. hay các yêu cầu đầu vào – đầu ra của ngành mà bạn chọn.
Việc chọn ngành mà chưa biết rõ ngành đó có phù hợp với chính mình hay không và xu hướng thị trường lao động về ngành sẽ là một rủi ro lớn.
2.3 Chưa đánh giá đúng năng lực bản thân
Có rất nhiều bạn học sinh chọn ngành vượt quá khả năng học tập của mình hoặc ngược lại, chọn ngành quá nhẹ, không đúng với tiềm năng của mình.
Điều này khiến các bạn bị đuối sức trong quá trình học, hoặc cảm thấy không được thử thách, dễ chán nản. Việc thiếu đánh giá thực tế về học lực, kỹ năng mềm và khả năng thích nghi là một lỗ hổng trong quá trình hướng nghiệp.
2.4 Chịu tác động từ mọi người xung quanh
Rất nhiều học sinh chịu ảnh hưởng lớn từ cha mẹ, người thân, thầy cô hoặc bạn bè khi chọn ngành. Dù những ý kiến đến từ nguồn này xuất phát từ ý tốt, nhưng không phải lúc nào mọi người cũng hiểu rõ sở thích và khả năng thật sự của các bạn học sinh. Các bạn phải chạy theo kỳ vọng của người khác có thể khiến mình đánh mất cơ hội tìm ra hướng đi đúng cho chính mình.
2.5 Bị thu hút bởi vẻ hào nhoáng bên ngoài của nghề
Các bạn trẻ dễ bị ấn tượng bởi các hình ảnh quảng cáo trên mạng, như làm việc trong văn phòng sang trọng, nghề influencer, được đi nhiều nơi, được tạo hình ảnh sang trọng,….
Tuy nhiên, các bạn học sinh thường không biết rằng đằng sau đó là áp lực, cường độ làm việc cao và yêu cầu kỹ năng rất khắt khe. Chỉ nhìn bề nổi mà không tìm hiểu kỹ là lý do khiến nhiều học sinh vỡ mộng sau khi theo học ngành mình từng “thần tượng”.
2.6 Bỏ qua vấn đề tài chính
Nhiều bạn chọn ngành học theo ngẫu hứng, lời mời gọi đăng kí học mà không tính đến vấn đề chi phí. Học phí cao, chi phí sinh hoạt, thời gian đào tạo dài… có thể tạo gánh nặng tài chính rất lớn, nhất là với các gia đình có thu nhập thấp.
Nếu không có kế hoạch rõ ràng, bạn dễ bỏ học giữa chừng hoặc phải đi làm sớm để trang trải. Vì vậy, hãy cân nhắc kỹ chi phí tổng thể, khả năng tài chính của gia đình và các hỗ trợ như học bổng, mô hình học nghề sớm có thu nhập.
3. Các bước hướng nghiệp hiệu quả cho học sinh THPT
Dưới đây là các bước hướng nghiệp cơ bản nhưng thiết thực, giúp học sinh tránh chọn sai ngành, lãng phí thời gian, tiền bạc và giảm nguy cơ thất nghiệp sau tốt nghiệp.
Bước 1: Tự đánh giá bản thân
Sử dụng các công cụ như MBTI, Holland Code, DISC để hiểu tính cách, đánh giá ưu – nhược điểm cá nhân để biết bản thân nên đi theo ngành nào phù hợp nhất.
Bước 2: Tìm hiểu ngành nghề cơ bản
Tìm hiểu về chương trình học, ngành học có các yêu cầu kỹ năng gì? và xu hướng phát triển ngành từ các nguồn uy tín.
Bước 3: Trải nghiệm thực tế
Tham gia hoạt động trải nghiệm nghề, thông qua các dạng mô phỏng trải nghiệm về nghề.
Bước 4: Tham khảo từ người đi trước
Xin lời khuyên từ người trong nghề để có góc nhìn thực tế, tổng quan về nghề và môi trường làm việc .
Bước 5: Đánh giá khả năng và điều kiện
Cân nhắc học lực, tài chính gia đình, thời gian để chọn con đường phù hợp: đại học, cao đẳng hay nghề.
Bước 6: Đưa ra quyết định chọn nghề
Chốt lại lựa chọn về nghề dựa trên năng lực cá nhân và các điều kiện hiện có.
4. Gợi ý các công cụ hướng nghiệp hiệu quả cho học sinh THPT
Việc chọn ngành, chọn nghề là bước quan trọng với học sinh THPT.
Để định hướng đúng đắn, học sinh có thể sử dụng các công cụ hướng nghiệp sau:
- Bài trắc nghiệm và công cụ đánh giá năng lực/sở thích: MBTI, Holland Code, DISC,…
- Nền tảng tra cứu ngành/nghề: cổng thông tin tuyển sinh của Bộ GD&ĐT, các video trải nghiệm nghề trên nền tảng mạng xã hội TikTok, YouTube,…
- Tư vấn nghề nghiệp chuyên sâu: tại trường học, trung tâm hướng nghiệp.
Có thể bạn quan tâm: Trắc nghiệm tính cách chọn nghề phù hợp ở tương lai
5. Gợi ý nhóm nghề phù hợp theo tính cách cá nhân
Mỗi học sinh có một tính cách riêng, vì vậy việc chọn nghề phù hợp theo tính cách sẽ giúp quá trình hướng nghiệp học sinh THPT hiệu quả và thực tế hơn.
| Tính cách | Nhóm nghề phù hợp |
| Hướng ngoại, năng động | Marketing, Bán hàng, PR, Tổ chức sự kiện, Hướng dẫn viên du lịch, MC, truyền thông, Sale… |
| Hướng nội, sâu sắc | Viết lách, Dịch thuật, Thiết kế đồ họa, Lập trình, Phân tích dữ liệu, Nghiên cứu khoa học.. |
| Cẩn thận, chi tiết | Kế toán, Thợ điện, Pháp lý, Tài chính – Ngân hàng, Xét nghiệm, Chế tác… |
| Sáng tạo, tưởng tượng phong phú | Thiết kế thời trang, Nghệ thuật, Kiến trúc, Quảng cáo, Làm phim, Thiết kế sản phẩm, Đầu bếp… |
| Lý trí, thích phân tích | Kỹ sư, Nhà phân tích dữ liệu, Khoa học máy tính, nghiên cứu viên, IT, Luật sư…. |
| Dễ đồng cảm, yêu thương con người | Giáo dục, Công tác xã hội, Tâm lý học, Điều dưỡng, Bác sĩ, Hành chính Nhân sự… |
| Trải nghiệm, trách nhiệm | Phóng viên, Nhiếp ảnh, Thám hiểm, Cảnh sát, Quân đội… |
| Kỹ năng lãnh đạo, tổ chức tốt | Quản lý dự án, Doanh nhân, Chính trị gia, Huấn luyện viên, Quản lý cấp cao… |
| Kiên trì, chăm chỉ | Nông nghiệp, Thủ công mỹ nghệ, Kĩ thuật, May mặc… |
| Linh hoạt, thích nghi nhanh | Freelancer, Kinh doanh online, Nghệ sĩ, Startup, cộng tác viên… |
7. Kết luận
Việc hướng nghiệp học sinh THPT đúng không chỉ giúp các bạn tiết kiệm thời gian và chi phí, mà còn tăng cơ hội thành công sau này. Đừng đợi đến sát kỳ thi mới chọn ngành. Hãy bắt đầu càng sớm càng tốt – bắt đầu từ việc hiểu chính mình.
Nếu bạn yêu thích kỹ thuật, thích làm việc thực tế và muốn có việc làm ngay sau khi học, hãy khám phá các khóa học nghề sửa chữa ô tô tại VATC – nơi đào tạo thực hành, rút ngắn thời gian học, hỗ trợ việc làm ngay sau tốt nghiệp.
Liên hệ ngay với chúng tôi để được tư vấn cách chi tiết nhất về các khoá học chất lượng ngành ô tô nhé!
Trung Tâm Huấn Luyện Kỹ Thuật Ô Tô Việt Nam – VATC
- Địa chỉ: Số 4-6, Đường số 4, Khu phố 6, Phường Hiệp Bình Phước, TP. Thủ Đức, TP. Hồ Chí Minh
- Điện thoại: 0945711717
- Email:info@oto.edu.vn
Hoặc để lại thông tin qua form dưới đây, bộ phận tuyển sinh tại VATC sẽ liên hệ để tư vấn miễn phí cho bạn!
