Khí thải là một trong những hình thức “truyền tải thông tin” giữa ô tô với con người, qua đó giúp chúng ta có thể nhận biết được động cơ đang trong trạng thái như thế nào.
Thông thường, khí thải được thải ra từ động cơ sẽ có 4 màu sắc: trắng, đen, xám và xanh. Dựa vào màu sắc của khí thải, các KTV có thể đưa ra các chẩn đoán cơ bản nhất về các vấn đề gặp phải trên động cơ.
Chẳng hạn như, nếu chiếc xe thải ra một lượng khí thải lớn có mày đen, rất có thể là do hệ thống tuần hoàn khí thải EGR bị chăn và gây ra sự giàu nhiên liệu. Qua đó, KTV sẽ đưa ra các biện pháp khắc phục nhằm hạn chế những hư hỏng không đáng có nếu để lâu, giúp người dùng tiết kiệm được chi phí sửa chữa, đồng thời giúp gia tăng tuổi thọ của động cơ.
1. Khí thải màu trắng
Nếu khí thải màu trắng thoát ra với lượng dày đặc, nguyên nhân có thể là do nước làm mát bị đốt cháy. Nước làm mát bị đốt cháy là do gioăng nắp máy bị hỏng, nắp máy hoặc lốc máy bị nứt khiến nước làm mát bị rò rỉ vào buồng đốt. Dung dịch làm mát bị rò rỉ có thể bị trộn lẫn với dầu bôi trơn dẫn tới tình trạng quá nhiệt khiến các bộ phận, chi tiết hư hỏng.
Ngoài ra, khi chiếc xe vừa được khởi động thì lượng khói trắng cũng sẽ thoát ra ngoài. Khói trắng đơn giản chỉ là do lượng hơi nước bốc lên khi nhiệt độ động cơ tăng.
1.1 Đối với động cơ xăng
Như đã nói ở trên, khi mới khởi động động cơ thì khói trắng sẽ xuất hiện. Thế những, nếu khói trắng vẫn cứ tiếp tục xuất hiện khi động cơ đã nóng lên, bạn cần phải kiểm tra các điều dưới đây:
- Gioăng nắp máy bị hư hỏng/ thối gioăng
Một trường hợp thấy khá nhiều đối với những chiếc xe sử dụng lâu ngày mà chưa được bảo dưỡng – sửa chữa. Thông thường các gioăng nắp máy sẽ bị thối hoặc hư hỏng sau một thời gian dài sử dụng. Điều bạn cần làm lúc này là thay mới gioăng và kiểm tra xem tình trang khói trắng có còn xuất hiện khi động cơ đã nóng lên hay không.
- Vấn đề về Turbo tăng áp
Khi tăng tốc, các turbo thường nhả ra khói trắng hoặc xám. Nguyên nhân là do sau một thời gian dài sử dụng xe, các cánh của tua-bin lúc này hoạt động không còn chính xác. Vấn đề này thường ít xảy ra.
- Động cơ quá nhiệt
Trong một vài trường hợp, khi động cơ quá nhiệt, chúng có chiều hướng nhả ra khói trắng. Hãy kiểm tra các bộ phận của hệ thống làm mát động cơ như két nước, quạt làm mát hoặc cũng có thể nước làm bị bị hao hụt…
- Nứt lốc máy
Nếu lốc máy bị nứt, nước làm mát có thể lọt vào và phát ra khí thải trắng. Trường hợp này thường không phổ biến.
1.2 Đối với động cơ Diesel
Nếu khói trắng xuất hiện ở động cơ diesel, hãy kiểm tra các vấn đề sau:
- Rò rỉ hoặc sai lệch kim phun
Điều này sẽ dẫn tới khí thải thoát ra sẽ có màu trắng hoặc xanh nhạt. Hãy thử quan sát khoang động cơ chiếc xe của bạn xem có xảy ra dấu hiệu rò rỉ nhiên liệu nào hay không, thường thì chúng sẽ ở dạng tích tụ cacbon đen.
- Nhiên liệu kém chất lượng
Nhiên liệu kém chất lượng cũng là một trong những nguyên nhân dẫn tới tình trạng khói trắng thoát ra từ ống xả. Tốt nhất bạn hãy sử dụng thêm các chất phị gia để gia tăng độ hiệu quả hệ thống nhiên liệu của chiếc xe.
- Mất nén
Thường được xảy ra bởi các chi tiết trong cụm xecmang – piston –xylanh.
2. Khí thải màu đen
So với động cơ diesel thì động cơ xăng rất ít khi xuất hiện khói đen thoát ra từ ống xả. Đa số mọi trường hợp, khói đen xuất hiện ở trên động cơ xăng là do tỉ lệ không khí và nhiên liệu (A/F) nhỏ – giàu nhiên liệu.
2.1 Đối với động cơ xăng
Những dấu hiệu gây ra khói đen ở động cơ xăng:
- Hỗn hợp nhiên liệu giàu (nhiên liệu dư)
Trong quá trình hoạt động hoặc tăng tốc, nếu hỗn hợp nhiên liệu giàu thì sẽ xuất hiện khói đen thoát ra từ ống xả. Nguyên nhân chính có thể là do hệ thống nhiên liệu nhấc kim phun cơ bản bị sai lệch thời gian, không đủ khí vào động cơ hoặc kim phun bị hư hỏng dẫn tới rò rỉ nhiên liệu. Cũng có một số chiếc xe được điều chỉnh để hoạt động ở mức nhiên liệu như Mitsubishi Evo.
- Không đủ không khí
Lọc không khi bị tắc nghẽn do bụi bám hoặc không khí lọt vào hệ thống nạp tuần hoàn bù cho tỉ lệ không khí và nhiên liệu.
2.2 Đối với động cơ diesel
Nguyên nhân chính dẫn tới tình trạng xuất hiện khói đen ở động cơ diesel là do kết quả của việc đốt cháy nhiên liệu kém. Điều này có thể là do luồng không khí không đủ, hoặc tích tụ cacbon trong buồng đốt.
Nguyên nhân xuất hiện khói đen từ ống xả khí thải
- Tắc lọc khí
Khi bộ lọc không khí có quá nhiều bụi bẩn bám, rất có thể lượng không khí đến xylanh sẽ không đủ. Kết quả là lượng nhiên liệu bị đốt cháy sẽ nhiều hơn và khiến khói đen xuất hiện. Điều này vẫn sẽ xảy ra kể cả kim phun nhiên liệu đang hoạt động hiệu quả.
- Kim phun hư hỏng
Trong trường hợp kim phun nhiên liệu hoạt động hiệu quả, nhiên liệu được nguyên tử hóa đúng cách, nghĩa là bên trong xylanh sẽ được trải đều các giọt nhiên liệu mịn. Thế nhưng, nếu kim phun nhiên liệu bị tắc do chất bẩn hoặc chúng không đóng đúng thời điểm, điều này sẽ khiến kim phun phun thêm một lượng nhiên liệu vào một vị trí nhất định nào đó gọi là vị trí hỗn hợp đậm của xe.
Vậy nên, cacbon không thể bay hơi được hình thành từ lượng nhiên bị không bị đốt cháy, và chúng sẽ được thoát ra dưới dạng khói đèn từ ống xả của xe.
- Cảm biến Map/MAF bị hư hỏng
Nhiệm vụ của cảm biến khí nạp là xác định thể tích không khí đi vào động cơ, từ đó tính toán để đưa ra lượng nhiên liệu thích hợp được đưa vào bên trong xylanh. Tất cả các chức năng này vô cùng quan trọng đối với việc đốt cháy toàn bộ nhiên liệu trong động cơ. Động cơ hoạt động kém có thể là do một cảm biến MAF đang gặp vấn đề.
- Van EGR kém
Bằng cách tái lưu thông khí thải của động cơ trở về buồng đốt, EGR sẽ làm giảm được lượng khí thải nito oxit thông qua EGR valve. Nếu EGR bị hư hỏng, lượng khí thải thoát ra ống xả toàn bộ sẽ có màu đen.
- Hư hỏng bạc xec-mang
Khói đen thoát ra từ ống xả cũng có thể là do vòng piston bị hỏng. Nhiệm vụ của vòng piston là ngăn chặn sự xâm nhập của dầu động cơ bên trong buồng đốt. Nếu vòng piston gặp phải bất kỳ vấn đề nào thì dầu động cơ sẽ chảy vào trong buồng đốt. Điều này sẽ khiến khói đen được tạo ra từ việc đốt cháy hỗn hợp nhiên liệu và dầu động cơ.
- Xy-lanh bẩn
Cặn bẩn trong xylanh cũng là một lý do dẫn tới tình trạng khói đen từ ống xả. Khi động cơ đang còn mới, nó sẽ vận hành một cách mượt mà mà không gặp phải trục trặc nào, thế nhưng sau một thời gian dài sử dụng, các bộ phận bên trong động cơ ngày càng hoạt động kém hiệu quả hơn. Điều này dẫn tới tình trạng tích lũy các chất bẩn trong quá trình đốt cháy trong buồng đốt.
- Chất lượng nhiên liệu kém
Chất lượng nhiên liệu kém cũng là một trong những nguyên nhân khiến khí thải thoát ra tự ống xả có màu đen.
- Turbo tăng áp bị hư hỏng
Nếu một turbo bị lỗi hay bộ lọc không khí đã cũ/bẩn sẽ dẫn tới tình trạng tỉ lệ kém không khí/nhiên liệu. Với tỉ lệ nhiên liệu và không khí xấu, hiệu suất vận hành của động cơ sẽ giảm đi đáng kể.
3. Khí thải màu xanh
Khi ống xả khí thải xuất hiện khói xanh, nguyên nhân là do xe đang dốt dầu bôi trơn của động cơ. Điều này xảy ra khi các xác-mang piston bị mòn khiến dầu bị chảy vào buồng đốt nhiên liệu. Đối với một chiếc xe sử dụng động cơ tăng áp, nếu khói xanh xuất hiện, bạn cần phải thay mới bơm.
Nguyên nhân xuất hiện khói xanh từ ống xả khí thải:
- Tắc van PVC (Positive Crankcase Ventilation)
Nếu bạn nhận thấy khói xanh xuất hiện trong mọi thời điểm xe hoạt động, thì rất có thể van PCV (thông khí trục khuỷu) đang gặp phải trục trặc. Van PCV có chức năng giải phóng áp suất (tích tụ trong các-te dầu) trong buồng góp nạp. Vậy nên, nếu van PCV bị tắc nghẽn, nó sẽ tiếp tục trộn dầu với không khí và các loại khí khác bên trong động cơ. Việc đốt cháy chất hỗn hợp này sẽ xuất hiện khói xanh.
- Các chi tiết cơ khí như thành xylanh, xec-măng bị mòn/trầy xước khiến nhớt lọt vào buồng đốt nhiên liệu
- Lọt dầu bôi trơn turbo vào buồng đốt
Chúc các bạn có những kiến thức bổ ích về việc chẩn đoán lỗi trên xe ô tô thông qua màu sắc của khí thải. Để xem nhiều bài viết tương tự, các bạn đừng quên theo dõi VATC thường xuyên để cập nhật hàng ngày.
Trung Tâm Huấn Luyện Kỹ Thuật Ô Tô Việt Nam – VATC
- Địa chỉ: Số 4-6, Đường số 4, Phường Hiệp Bình Phước, Thành Phố Thủ Đức, Thành phố Hồ Chí Minh
- Điện thoại: 0945711717
- Email: info@oto.edu.vn
Nguồn: oto-hui.com
