Sự trượt hộp số tự động là hiện tượng xảy ra khi hộp số không thể chuyển số một cách trơn tru và hiệu quả, dẫn đến sự khác biệt bất thường giữa tốc độ động cơ và tốc độ thực tế của xe.
Sự trượt hộp số tự động xảy ra khi có sự mất kết nối hoặc giảm hiệu quả truyền lực giữa động cơ và bánh xe thông qua hộp số. Thay vì chuyển sang số tiếp theo một cách dứt khoát, động cơ có thể vòng tua cao hơn bình thường mà không có sự tăng tốc tương ứng của xe. Đôi khi, bạn có thể cảm thấy xe bị giật hoặc rung khi chuyển số.
1. Các dấu hiệu nhận biết khi hộp số bị trượt
- Vòng tua máy tăng cao bất thường: Khi bạn đạp ga để tăng tốc, vòng tua máy có thể tăng lên đáng kể (thường trên 3.000 vòng/phút) nhưng xe lại tăng tốc chậm hoặc không tăng tốc tương ứng.
- Trễ khi tăng tốc: Có một khoảng thời gian chờ hoặc độ trễ đáng chú ý giữa thời điểm bạn đạp ga và khi xe bắt đầu tăng tốc.
- Tiếng ồn lạ khi chuyển số: Bạn có thể nghe thấy tiếng rít, tiếng va đập hoặc các âm thanh bất thường khác khi hộp số cố gắng chuyển số.
- Mùi khét: Dầu hộp số quá nóng do ma sát quá mức có thể tạo ra mùi khét đặc trưng.
- Đèn báo lỗi bật sáng trên màn hình taplo: Mặc dù đèn này có thể báo hiệu nhiều vấn đề khác nhau, nhưng nó cũng có thể sáng khi hộp số gặp sự cố.
- Chuyển số không đúng thời điểm: Hộp số có thể tự động chuyển số lên hoặc xuống một cách bất thường, không phù hợp với tốc độ hoặc tải của xe.
2. Những nguyên nhân phổ biến gây ra hiện tượng trượt hộp số
Mức dầu hộp số thấp
- Các bộ phanh/ly hợp bên trong hộp số tự động hoạt động dựa vào áp suất thủy lực được cung cấp bởi dầu hộp số để thực hiện chuyển số. Nếu không có đủ dầu bên trong hệ thống, bơm nhớt sẽ không thể tạo đủ áp suất để các bộ phanh/ly hợp ăn khớp với nhau dẫn đến sự trượt. Mức dầu thấp có thể cho thấy hộp số đang bị hao nhớt dẫn đến quá nhiệt và hư hỏng nghiêm trọng bên trong hộp số.
Rò rỉ dầu hộp số
- Như vừa giải thích ở trên, hộp số tự động yêu cầu áp suất thủy lực để sang số. Nếu dầu hộp số rò rỉ, rất có thể không có đủ áp suất dầu để thực hiện sang số.
- Vấn đề có thể bị ở miếng đệm của cacte hộp số bị hỏng, nhưng cũng có thể là các seals làm kín bị lỗi, đường dẫn dầu bị đứt, rò rỉ trong cacte hoặc phốt đầu và đuôi của hộp số. Bên cạnh đó nghẹt lỗ thông hơi cũng dẫn đến tình trạng thiếu nhớt.
Dầu bị cháy/mòn
- Theo thời gian, các thành phần hóa học có trong dầu hộp số bị phá vỡ, khiến nó trở nên loãng hơn, sẫm màu hơn, chứa đầy chất gây ô nhiễm làm mất khả năng bôi trơn và không hiệu quả trong việc loại bỏ nhiệt khỏi hộp số cũng như không thể giữ cho tấm phanh dải hoặc các bộ phanh ly hợp được làm mát đúng cách. Điều này sẽ khiến nó quá nóng và không thể chuyển số bình thường.
Tấm phanh dải hộp số bị hỏng hoặc mòn
- Ở xe số tự động, các tấm phanh dải kim loại được dùng để giữ một trong các chi tiết bên trong bộ bánh răng hành tinh. Nếu một trong các tấm dải phanh hộp số này bị mòn hoặc hỏng (thường do quá nhiệt), các bánh răng sẽ không hoạt động đúng thời điểm chuyển số, khiến hộp số bị trượt.
Các vấn đề về ly hợp
- Xe số tự động sử dụng các đĩa ly hợp bên trong cả hộp số để ăn khớp các bánh răng với nhau và bộ biến mô để khóa biến mô. Nếu vật liệu ma sát trên các đĩa ly hợp bị cháy hoặc mòn, nó có thể không vào được số hoặc sang số không trơn tru và cũng có thể bị bỏ số.
Bánh răng bị mòn
- Các bánh răng bị mòn có thể do hao mòn theo thời gian, đầu hoạt động không hiệu quả và quá nhiệt.
- Các bánh răng bị mòn không hoạt động bình thường với nhau và điều này có thể gây ra hiện tượng ăn khớp bánh răng khó khăn, trượt bánh răng, không ăn khớp bánh răng cũng như gây ra nhiều tiếng nghiến rít và kêu lạch cạch.
Vấn đề về Solenoid
- Solenoids là những van nhỏ được kích hoạt bằng điện để kiểm soát dòng dầu bên trong hộp số. Solenoids đảm nhiệm vai trò kiểm soát áp suất thủy lực cho việc chuyển số. Cấu tạo solenoids gồm phần cuộn điện và phần khiển thuỷ lực.
- Lỗi phần khiển thuỷ lực có thể gây ra nhiều vấn đề, chẳng hạn như rò rỉ seal làm kín, nghẹt lọc, nghẹt ti đóng mở đường dầu chấp hành lên các bộ phanh ly hợp gây chuyển số chậm và không thể chuyển số/ăn khớp các bánh răng.
- Lỗi cuộn điện cũng là một trong những nguyên gây ra sự trượt như làm sai áp dấu, sai thời điểm sang số, kẹt ti đóng mở đường dầu, quá nhiệt dẫn đến trượt số. Nếu bạn đã kiểm tra mức dầu hộp số đầy đủ hoặc không có dấu hiệu cháy bẩn. Bạn nên kiểm tra các solenoids. Sử dụng máy chẩn đoán để kiểm tra mã lỗi và khoanh vùng solenoid nào cần thay thế.
Vấn đề về bộ biến mô
- Bộ biến mô là một mạch thủy lực truyền công suất động cơ đến hộp số thông qua áp suất thủy lực. Nếu các bộ phận bên trong bộ biến mô bị hỏng, nó có thể truyền lực không hiệu quả và dẫn đến sự trượt.
Lỗi cảm biến và bộ điều khiển hộp số TCM
- Các cảm biến tốc độ đầu vào, tốc độ đầu ra, vị trí bướm ga và các cảm biến liên quan khác cung cấp thông tin quan trọng cho bộ điều khiển hộp số (TCM). Nếu các cảm biến này gửi tín hiệu sai lệch, TCM có thể đưa ra quyết định chuyển số không chính xác.
- Bản thân TCM có thể bị lỗi phần mềm hoặc phần cứng, cũng ảnh hưởng đến các vấn đề trong việc điều khiển quá trình chuyển số.
3. Hậu quả của sự trượt hộp số tự động
- Giảm hiệu suất và khả năng lái: Xe tăng tốc chậm, yếu, và cảm giác lái không còn nhạy bén.
- Tăng tiêu hao nhiên liệu: Động cơ phải làm việc nhiều hơn để đạt được tốc độ mong muốn.
- Tăng nhiệt độ hộp số: Sự trượt tạo ra ma sát và nhiệt lượng sinh ra lớn hơn, có thể làm hỏng dầu hộp số và các bộ phận bên trong.
- Hư hỏng hộp số nghiêm trọng hơn: Nếu tình trạng trượt không được khắc phục kịp thời, nó có thể dẫn đến hư hỏng nặng hơn cho các bộ phận bên trong hộp số, đòi hỏi chi phí sửa chữa lớn hoặc thậm chí phải thay thế toàn bộ hộp số.
- Nguy hiểm khi lái xe: Khả năng tăng tốc kém hoặc chuyển số không ổn định có thể gây nguy hiểm trong các tình huống giao thông khẩn cấp.
