Hệ thống kiểm soát hơi xăng EVAP trong hệ thống nhiên liệu của động cơ là hệ thống ngăn ngừa hơi nhiên liệu từ hệ thống nhiên liệu và bình nhiên liệu thoát ra bên ngoài, lọt vào khoang cabin gây ảnh hưởng tới người ngồi trên xe, thậm chí dẫn tới cháy nổ. Bài viết sau đây, trung tâm VATC sẽ giới thiệu về toàn bộ các hệ thống kiểm soát hơi xăng trên các dòng xe du lịch từ trước đến nay.
Hệ thống kiểm soát hơi xăng EVAP điều khiển bằng cơ khí
Hệ thống này gồm các bộ phận sau: bình xăng, nắp bình xăng, bộ lọc than hoạt tính, van kiểm tra chân không, van kiểm tra áp suất, van nhiệt (BVSV – TVV), ống xả hơi xăng.
Khi động cơ vận hành, lượng nhiên liệu trong bình sẽ hạ xuống, độ chân không sẽ được tạo ra. Không khí từ bên ngoài sẽ đi vào thùng nhiên liệu thông qua van kiểm tra ở nắp cổ hoặc của bộ lọc hơi. Lúc này, EVAP sẽ đảm nhiệm chức năng ngăn ngừa việc tạo ra áp suất quá mức hoặc chân không trong thùng.
Khi động cơ vận hành, nhiệt độ của nước làm mát sẽ ở trên mức 50oC và van tiết lưu sẽ được mở hơi nhiên liệu, tích lũy từ bộ lọc đi qua van kiểm tra áp suất và van nhiệt rồi vào ống nạp của động cơ. Đồng thời, không khí từ bên ngoài sẽ lọt vào bộ lọc để cung cấp khí giúp ổn định áp suất trong bình nhiên liệu. Khi ở nhiệt độ thấp hơn 35oC, van nhiệt và van áp suất sẽ đóng lại.
Hệ thống kiểm soát hơi xăng EVAP điều khiển điện tử, không có chức năng giám sát
Hệ thống kiểm soát hơi xăng EVAP này gồm có: bình xăng, nắp bình xăng, bộ lọc than hoạt tính, van kiểm tra chân không, van kiểm tra áp suất, van điện (VSV), ống xả hơi xăng.
Để kiểm soát hiệu quả hơn, hệ thống kiểm soát EVAP đã được cải tiến thêm một van điện (VSV) thay thế cho van nhiệt. Lúc này, hơi nhiên liệu sẽ được đưa tới van nạp (trong điều kiện nước làm mát trên 54oC và vận hành ở chế độ không tải). Trong khi đó, ECM có thể điều chỉnh độ rộng của van để thay đổi lưu lượng của dòng hơi.
Tuy nhiên, dù đã được cải tiến so với trước đây nhưng hệ thống này vẫn gặp khó khăn trong việc xử lý ô nhiễm khí van điện VSV. Để giải quyết nhược điểm này, hệ thống kiểm soát hơi xăng EVAP điều khiển điện tử được ứng dụng thêm chức năng giám sát hệ thống.
Hệ thống kiểm soát hơi xăng EVAP điều khiển điện tử có thêm chức năng giám sát
Hệ thống này bao gồm các bộ phận sau: bình xăng, bộ lọc than hoạt tính, van lọc (EVAP), van kiểm tra áp suất, van điện, cảm biến áp suất, ống xả hơi xăng.
Khi hệ thống EVAP vận hành (khi nhiệt độ nước làm mát trên 74oC và động cơ hoạt động ở chế độ không tải), ECM sẽ mở van lọc và hơi xăng được lưu trữ trong bộ lọc để đưa tới ống nạp, đồng tời không khí từ khí quyền sẽ đi vào bộ lọc thông qua đường dẫn khí để cung cấp cho động cơ. Van lọc sẽ đóng lại khi nhiệt độ nước làm mát giảm xuống dưới 74oC.
Trong quá trình nạp nhiên liệu, van nạp trong thùng mở đưa hơi nhiên liệu từ bình vào bộ lọc trước khi thông qua van xả đi ra môi trường bên ngoài.
Tùy thuộc vào từng chế độ của xe mà van lọc sẽ thể đóng/mở tùy ý. ECM đo áp suất trong thùng nhiên liệu. Áp suất sẽ bị giảm khi mở van lọc (EVAP), nếu trường hợp này không được diễn ra thì ECM xác định sẽ bị kẹt ở vị trí đóng của van lọc. Trong trường hợp van lọc đóng và áp suất vẫn thấp thì ECM xác định sẽ bị kẹt ở vị trí mở.
Hệ thống kiểm soát hơi xăng EVAP điều khiển điện từ này được trang bị thêm một cảm biến áp suất và van điện để giám sát, chẩn đoán tình trạng của hệ thống. Đây được gọi là sự cải tiến bằng việc chẩn đoán của hệ thống EVAP. Ưu điểm của hệ thống này đó là khả năng phát hiện nhanh tình trạng hư hỏng của van (sự rò rỉ của nhiên liệu gây ảnh hưởng xấu tới động cơ).
Hệ thống kiểm soát hơi xăng EVAP điều khiển điện tử có chức năng ORVR
Hệ thống này gồm có các bộ phận sau: bình xăng, bộ lọc than hoạt tính, van lọc (EVAP), van điện, van kiểm tra áp suất, van khóa khí, cảm biến áp suất, van nạp, van điều khiển áp suất, ống xả, nạp hơi xăng.
Hệ thống mới này được trang bị các bộ phận mới so với hệ thống cũ trước đó:
- Van điều khiển áp suất (VSV PSV – thay đổi áp suất) nằm giữa bộ lọc và bình nhiên liệu.
- Van khóa khí (VSV CCV – van đóng ống) chặn đường cấp khí từ bộ lọc khí tới ống nạp.
- Van đầy nằm trên thùng xăng.
Hệ thống này mang lại hiệu quả cao, tuy nhiên nó khá phức tạp và chiếm nhiều không gian trên xe.
Khi áp suất hơi của nhiên liệu trong bình xăng cao, van áp suất sẽ mở ra và hơi sẽ đi vào bộ lọc. Khi áp suất trong bình nhiên liệu thấp, không khí sẽ đi vào thùng từ ống dẫn của đường nạp hoặc qua một van ở nắp cổ.
Khi động cơ hoạt động (nhiệt độ nước làm mát trên 74oC và xe hoạt động ở chế độ không tải), ECM sẽ mở van nạp và hơi tích trữ trong bọ lọc được đưa vào bằng lực chân không. Xung điều khiển van sẽ kiểm soát tốc độ của dòng chảy. Không khí bên ngoài đi vào bộ lọc thông qua đường dẫn khí và thoát ra bên ngoài.
Khi cung cấp nhiên liệu, áp suất trong bình nhiên liệu sẽ tăng lên, van nạp mở ra, hơi nhiên liệu đi vào bộ lọc và được làm sạch trước khi thông qua van xả để thoát ra bên ngoài.
Chế độ kiểm tra làm việc khi động cơ lạnh (nhiệt độ nước làm mát và nhiệt độ môi trường tương đương nhau), ECM sẽ giám sát áp suất trong bình nhiên liệu thông qua sự đóng/mở các van để kiểm soát sự rò rỉ của hệ thống.
Hệ thống kiểm soát hơi xăng EVAP điều khiển điện tử cải tiến
Vào giữa những năm 2000, hệ thống này được áp dụng vào thực tiện, nó đơn giản và mang đến hiệu quả tốt nhơn nhiều so với các hệ thống trước đó. Hệ thống kiểm soát hơi xăng EVAP này gồm có: van điện lọc (EVAP), van khí chặn khí (CCV), cảm biến áp suất nhiên liệu, bộ lọc hoạt tính và van đầy.
Một số thay đổi so với hệ thống trước đây đó là van áp suất và van xả đã được loại bỏ, không khí được làm sạch lúc này đã được thoát ra bên ngoài. Một bộ lọc được xuất hiện trong đường dẫn khí. Đường kính của ống dẫn gia tăng. Công suất của hệ thống tăng lên.
Khi động cơ làm việc (nhiệt độ nước làm mát trên 80oC), không khí được đưa vào bộ lọc, đến ống nạp, van lọc và van điều khiển khí trời.
Khi nạp nhiên liệu, áp suất bên trong bình tăng lên, hơi nhiên liệu đi vào bộ lọc sẽ được làm sạch trước khi thải ra bên ngoài.
Ở chế độ giám sát ECM, bằng việc điều khiển các van điên (CCV – EVAP) thay đổi áp suất trong đường dẫn, ECM sẽ phát hiện sự rò rỉ trong hệ thống.
Hệ thống được cải tiến này đáp ứng được gần như toàn bộ các chế độ hoạt động của xe. Nhưng các dòng hơi làm việc lại phải thụ thuộc vào hoạt động cơ động cơ. Nếu động cơ không hoạt động sẽ khiến các dòng khí không lưu thông tốt, áp suất trong hệ thống sẽ giảm, sự rò rỉ sẽ xuất hiện sau một thời gian sử dụng. Để giải quyết điều này, hệ thống EVAP tiếp tục được cải tiến.
Hệ thống kiểm soát hơi xăng EVAP điều khiển điện tử hiện đại
Hệ thống này được áp dụng kể từ năm 2000 cho tới tận ngày nay. Hệ thống bao gồm một bộ lọc hoạt tính, một van lọc điện (EVAP), một van đầy, một module bơm (gồm bơm, cảm biến áp suất và van thông hơi). Sự cải tiến ở đây chính là việc kiểm soát rò rỉ trong khi xe đang đỗ.
Module bơm bao gồm các bộ phận sau:
- Van thông hơi: đóng/mở đường khí theo tin hiệu từ ECM.
- Cảm biến áp suất trong bộ lọc: đo áp suất trong hệ thống và truyền tín hiệu tới ECM.
- Bơn điều khiển rò rỉ: bơm cánh gạt được điểu khiển bởi động cơ DC và tạo ra chân không trong hệ thống theo tín hiệu tử ECM.
Khi nạp nhiên liệu, áp suất trong bình tăng lên, hơi nhiên liệu đi vào bộ lọc và được làm sạch, phần còn sót lại được đưa vào ống nạp của động cơ.
Xem thêm:
Hy vọng các bạn có được bài viết hay về hệ thống kiểm soát hơi xăng EVAP. Các bạn có thể học nhiều hơn các kiến thức chuyên sâu bằng cách tìm hiểu thêm khóa đào tạo Sửa chữa điện ô tô toàn diện từ A – Z chuyên sâu.
Trung Tâm Huấn Luyện Kỹ Thuật Ô Tô Việt Nam – VATC
- Địa chỉ: Số 4-6, Đường số 4, khu phố 6, Phường Hiệp Bình Phước, Thành Phố Thủ Đức, Tp.HCM
- Điện thoại: 0945711717
- Email: info@oto.edu.vn
