Hệ thống điện trên xe ô tô là bộ phận không thể thay thế của một chiếc xe. Hệ thống điện được ví như “hệ thần kinh” của chiếc xe, chúng chiếm khoảng 20% và điều khiển đến 80% các hệ thống khác trên xe, và đảm bảo khả năng hoạt động của các hệ thống đó.
Vậy qua bài viết này, chúng tôi sẽ giới thiệu tổng quan của một hệ thống điện trên xe ô tô, từ đó giúp các bạn hiểu thêm về chiếc xe ô tô ngày nay.
1. Ắc quy ô tô
Đầu tiên phải nhắc tới bình ắc quy, nó được xem là nguồn sống của toàn bộ hệ thống điện.
Ắc quy đảm nhiệm nhiệm vụ lưu trữ nguồn điện khi xe vận hành, khởi động động cơ và duy trì các thiết bị phụ tải (tiêu thụ điện) hoạt động trong thời điểm máy phát điện chưa làm việc, hoặc vòng tua máy chưa đạt tới tốc độ cho phép. Đồng thời, bình ắc quy còn đảm nhiệm chức năng cung cấp điện năng cho các thiết bị phụ tải khi chúng sử dụng điện vượt quá định mức của máy phát điện.
Hiện nay, đa số các xe ô tô đời mới đều được trang bị bình ắc quy chì, và chúng được chia thành 2 loại chính: Ắc quy khô và ắc quy nước.
Sau một thời gian sử dụng thì bình ắc quy nước thì chúng sẽ dần bốc hơi, vậy nên bạn cần phải bổ sung lượng axit sau một quãng thời gian. Còn với bình ắc quy khô (bình kín khí) thì bạn không cần phải làm điều này.
2. Hệ thống điện trên xe ô tô – Máy khởi động ô tô
Máy khởi động, hay còn được gọi là máy đề, nó đảm nhiệm chức năng khởi động động cơ bằng cách làm quay trục khuỷu động cơ thông qua bánh vành răng bánh đà.
Máy khởi động là mô tơ điện một chiều, nó nhận dòng điện từ bình ắc quy thông qua công tắc Ignition Switch khi mở khóa. Để làm cho động cơ khởi động, thì trục khuỷu phải quay với một tốc độ nhất định.
Tùy theo cấu trúc cơ cấu của từng động cơ và tình trạng hoạt động mà tốc độ quay tối thiểu để khởi động động cơ sẽ khác nhau. Thông thường, đối với động cơ xăng thì sẽ là 40 – 60 vòng/phút và 80 – 100 vòng/phút với động cơ diesel.
Máy khởi động của hệ thống điện trên xe ô tô gồm có làm 3 loại chính: Máy khởi động loại giảm tốc, máy khởi động loại bánh răng hành tinh và máy khởi động đồng trục.
3. Máy phát điện ô tô
Máy phát điện có chức năng tạo ra dòng điện để cung cấp cho các thiết bị tiêu thụ điện và bình ắc quy khi chiếc xe đã hoạt động.
Máy phát điện hoạt động dựa trên nguyên lý cảm ứng điện từ, được dẫn động theo qua đai chữ V và làm nam châm điện quay, từ đó tạo ra từ trường tác động lên dây quấn trong stator sản sinh ra điện.
Ngày nay, một máy phát điện thường sẽ có 3 bộ phận chính: Bộ phận phát điện, hiệu chỉnh và chỉnh lưu điện áp. Trên thân máy phát điện sẽ được gắn một tiết chế vi mạch nhỏ, ngoài chức năng điều áp ra thì nó còn báo hiệu một số hư hỏng bằng cách điều khiển đèn báo nạp.
4. Hệ thống điện trên xe ô tô – Dây điện ô tô
Dây điện là bộ phận không thể thiếu trong tất cả các hệ thống điện, chúng có nhiệm vụ kết nối và truyền tải dòng điện đến các thiết bị điện trên toàn hệ thống điện trên ô tô.
Tùy vào từng dòng xe của các hãng xe khác nhau mà dây điện sẽ được ký hiệu bởi các màu sắc khác nhau, qua đó dễ dàng phân biệt để thuận tiện trong quá trình nghiên cứu tài liệu sửa chữa.
Ngoài cách phân biệt dây điện bằng màu sắc, còn có thể phân biệt bằng cách “đi dây”. Chẳng hạn, với các dây dẫn mạng CAN bus thì dây điện sẽ được xoắn bện vào nhau để tránh nhầm lẫn với các dây điện khác của hệ thống điện trên xe ô tô.
5. Relay và cầu chì ô tô
Relay và cầu chì có chức năng bảo vệ các hệ thống điện trên xe. Relay là một thiết bị dùng để đóng ngắt mạch điện điều khiển, bảo về và điều khiển hoạt động của mạch điện động lực. Còn với cầu chì, chúng có nhiệm vụ bảo vệ các hệ thống điện khi quá dòng trên đường dây hệ thống.
Hai bộ phận này sẽ được bố trí thành một cụm trên xe đó gọi là hộp cầu chì. Thường sẽ có 2 hộp cầu chì chính trên xe: Hộp cầu chì điện thân xe (hộp body) thường được bố trí dưới bảng taplo, và hộp cầu chì động cơ thường được bố trí bên ngoài khoang động cơ, dưới nắp capo và gần với vị trí bình ắc quy chính của xe.
Ở trên là 5 bộ phận chính cấu tạo nên một hệ thống điện trên xe ô tô giúp các bạn mới học nghề sửa chữa ô tô cơ bản cần tìm hiểu. Ngoài các bộ phận trên ra thì cũng còn rất nhiều thiết bị khác như các hộp điều khiển điện tử, cảm biến…
Hy vọng qua bài viết, các bạn có thể bỏ túi cho mình thêm các kinh nghiệm hữu ích khi sử dụng xe với bài viết hệ thống điện trên xe ô tô này!
Trung Tâm Huấn Luyện Kỹ Thuật Ô Tô Việt Nam – VATC
- Địa chỉ: Số 4-6, Đường số 4, Phường Hiệp Bình Phước, Thành Phố Thủ Đức, Thành phố Hồ Chí Minh
- Điện thoại: 0945711717
- Email: info@oto.edu.vn
Theo: oto-hui.com
