Van tiết lưu trong hệ thống điều hòa không khí ô tô là một bộ phận quan trọng, chịu trách nhiệm điều chỉnh lưu lượng môi chất đi vào giàn lạnh. Nhờ cơ chế kiểm soát chính xác áp suất và nhiệt độ, van tiết lưu giúp hệ thống điều hòa hoạt động ổn định, duy trì khả năng làm mát tối ưu và tiết kiệm năng lượng. Đây là một linh kiện nhỏ nhưng đóng vai trò lớn trong việc mang lại không gian mát mẻ, dễ chịu cho khoang xe.
1. Chức năng của van tiết lưu
Trước tiên, ta hãy xem qua cấu tạo của hệ thống điều hòa không khí để có cái nhìn đầy đủ nhất về van tiết lưu:
- Lốc điều hoà: Nén khí Gas.
- Dàn nóng: Giải nhiệt & chuyển Gas khí thành Gas lỏng.
- Phin lọc điều hoà: Lọc bẩn và hút ẩm.
- Dàn lạnh: Trao đổi nhiệt trong xe.
Trong đó, van tiết lưu có chức năng chính là giúp môi chất Gas lạnh dạng lỏng có áp suất cao từ Phin lọc điều hoà được phun dạng sương mù vào dàn lạnh có áp suất thấp để trao đổi nhiệt với luồng không khí qua dàn lạnh cần trao đổi nhiệt trong khoang hành khách. Sau đó Gas bảo hoà (bay hơi hoàn toàn) dạng khí được dẫn về máy nén.
Có thể bạn quan tâm: Hệ thống điều hoà ô tô
2. Cấu tạo và nguyên lý hoạt động của van tiết lưu
2.1. Cấu tạo
Van tiết lưu có 2 loại: van râu và van hộp.
2.2. Nguyên lý hoạt động
- Nhiệt độ của môi chất Gas lạnh được cảm nhận và làm dãn nở môi chất mặc định và đẩy ti van, đè viên bi mở rộng dần khe hở 4.
- Môi chất gas lỏng cao áp đi qua cửa số 1 và qua khe hở 4 hoặc 5, phun gas sương mù vào dàn lạnh qua cửa số 2.
3. Vị trí của van tiết lưu
Vị trí của van tiết lưu được thể hiện trong hình bên dưới:
4. Ảnh hưởng của Van tiết lưu đến hiệu suất của hệ thống điều hoà
Van tiết lưu là một trong những bộ phận quan trọng trong hệ thống điều hòa ô tô, đảm bảo nhiệt độ bên trong xe luôn ổn định và tiết kiệm năng lượng. Vì vậy, việc bảo dưỡng và vệ sinh định kỳ cho van tiết lưu là rất quan trọng để đảm bảo hiệu suất của hệ thống điều hòa.
Do hoạt động liên tục, thanh trượt có thể bị mòn dần theo thời gian. Khi đó, việc điều chỉnh lưu lượng môi chất lạnh sẽ không được chính xác, dẫn đến các vấn đề về nhiệt độ và hiệu suất của hệ thống điều hòa.
Nếu không được bảo dưỡng và vệ sinh định kỳ, thanh trượt có thể bị gỉ sét và làm giảm tính năng của van tiết lưu.
5. Các triệu chứng hư hỏng thường gặp
5.1. Van tiết lưu mở hẹp
Hiện tượng:
- Áp suất thấp: thấp (dưới 1 bar).
- Áp suất cao: thấp.
- Không khí trong xe chỉ hơi mát.
Nguyên nhân: Do van tiết lưu bị hẹp, cung cấp lượng gas vào giàn lạnh quá ít không đủ để lấy nhiệt trong xe để làm lạnh. Khi đó máy nén sẽ không đủ gas để nén đi, nên áp suất cao áp cũng sẽ thấp.
Phương pháp khắc phục: Thay van tiết lưu. Tiến hành quy trình bảo dưỡng hệ thống điều hòa.
5.2. Van tiết lưu mở rộng
Hiện tượng:
- Áp suất thấp áp: cao.
- Áp suất cao áp: cao.
- Không khí trong xe không mát. Đường ống hồi về máy nén đổ mồ hôi, có thể máy nén cũng đổ mồ hôi.
Nguyên nhân: Van tiết lưu mở rộng hơn bình thường, lúc này lượng gas bay hơi không hết sẽ không lấy được nhiều nhiệt lượng trong xe, và khi đó gas lỏng sẽ về máy nén, gây lên hiện tượng áp suất bên cao áp cao và máy nén sẽ nhanh hỏng.
Phương pháp khắc phục: Thay van tiết lưu và tiến hành quy trình bảo dưỡng hệ thống điều hòa.
5.3. Van tiết lưu đóng băng
Hiện tượng:
- Áp suất thấp: từ bình thường sau đó dần dần về tới 0 bar.
- Áp suất cao: bình thường.
- Không khí trong xe không mát khi áp suất thấp áp tiến dần về 0 bar. Với hệ thống sử dụng van ống mao thì sẽ có hiện tượng đóng băng đường hồi.
Nguyên nhân: Do hệ thống bị lẫn hơi ẩm gây đóng băng van tiết lưu.
Phương pháp khắc phục: Tiến hành quy trình bảo dưỡng và hút chân không thật kỹ. Sau đó nạp gas mới, dầu mới.
5.4. Hệ thống bị đóng cặn, van tiết lưu bị nghẹt
Có thể nhìn bằng mắt thường khi tháo rã.
5.5. Dùng phương pháp sờ ống để cảm nhận bằng xúc giác
Đầu tiên đối với một hệ thống bình thường khi kiểm tra bằng xúc giác sẽ có các hiện tượng cảm nhận như sau:
- Đường cao áp sau máy nén rất nóng (từ máy nén tới giàn nóng).
- Giàn nóng nóng vừa.
- Đường cao áp phin (trung áp – sau giàn nóng tới trước van tiết lưu) ở mức ấm.
- Đường hạ áp về máy nén mát lạnh (Từ giàn lạnh về tới máy nén).
- Áp suất cao áp: thấp.
- Áp suất thấp áp: thấp gần về 0.
Đóng băng đường ống ngay sau phía van tiết lưu ống.
Trên đây là toàn bộ thông tin về van tiết lưu hệ thống điều hòa không khí trên ô tô mà trung tâm VATC gửi đến bạn. Hy vọng bạn đã có thêm cho mình kiến thức hay trong ngày.
Nếu bạn có đang đam mê hoặc muốn tìm hiểu về các khóa học trong ngành ô tô thì liên hệ ngay với trung tâm VATC theo thông tin dưới đây để được tư vấn chi tiết nhất nhé!
Tham khảo ngay: Kỹ thuật bắt bệnh và sửa chữa hệ thống điều hòa không khí trên ô tô
Trung Tâm Huấn Luyện Kỹ Thuật Ô Tô Việt Nam – VATC
- Địa chỉ: Số 4-6, Đường số 4, Khu phố 6, Phường Hiệp Bình Phước, Thành Phố Thủ Đức, TP.HCM
- Điện thoại: 0945.711.717
- Email: info@oto.edu.vn
