Hộp số tuần tự trên ô tô – bạn có biết về hộp số đặc biệt này?

Hộp số tuần tự (Sequential gearbox) mang đến mang đến cho các tay đua một vài yếu tố quan trong trên một chiếc xe đua. Vậy loại hộp số này có điểm gì nổi bật so với những hộp số phổ biến trên thị trường ô tô thương mại ngày nay? Hãy trung tâm đào tạo sửa chữa ô tô VATC tìm hiểu ngay dưới đây!.

Hộp số tuần tự cũng được xem là một loại hộp số sàn

Một hộp số ô tô loại tuần tự cũng được xem như một hộp số tay, nhưng nó vẫn có một vài điểm khác. Trên một chiếc xe ô tô được trang bị hộp số sàn, bạn cần phải chuyển số thông qua các bánh răng theo kiểu “H”. Lấy ví dụ với một hộp số sàn 5 cấp.

Sơ đồ hình chữ “H” cho phép bạn di chuyển cần số qua phải/trái, tiến/lùi. Để hiểu rõ hơn điều này, bạn có thể đọc qua bài viết “nguyên lý hoạt động của hộp số sàn” tại đây.

Hộp số tuần tự có cấu tạo gồm các càng gạt, bộ đồng tốc và các cặp bánh răng. Tuy nhiên, điểm khác biệt nằm ở cách điều khiển càng gạt. Sơ đồ đi số chữ “H” bị thay thế bằng một kiểu đi số khác hoàn toàn.

Thao tác gài số hộp số tuần tự

Trên các mẫu xe đua, thao tác với cần số là đẩy tới để lên số hoặc kéo về để về số. Nếu bạn đang ở một số nào đó và muốn tăng số lên (ví dụ từ số 2 tới số 3), bạn đẩy cần số lên phía trước. Để từ số 3 tới số 4, bạn cần phải đẩy thêm một lần nữa và từ số 4 tới số 5 cũng tương tự. Mỗi lần chuyển số thì bạn chỉ cần thực hiện một thao tác duy nhất.

Để giảm số, từ số 5 xuống 4, 4 xuống 3…, bạn cần kéo cần số lùi về sau. Trên các xe đua F1, có tới 2 cần gạt ở hai bên vô lăng thay vì 1 như hộp số sàn thông thường. Cần gạt bên phải dùng để giảm số và cần gạt bên trái để tăng số. Đây có lẽ là ý tưởng để nhiều xe ô tô thương mại hiện nay có các lẫy chuyển số trên vô lăng nhằm mang đến trải nghiệm thể thao hơn.

Ở xe máy cũng vậy, thao tác tiến/lùi số cũng tương tự như vậy, chỉ có điều thay vì sử dụng tay để chuyển số, thì xe máy sẽ sử dụng chân.

Với cách chuyển số này, hộp số tuần tự cho phép người lái chuyển số một cách linh hoạt và nhanh hơn so với hộp số sàn thông thường (một yếu tố đặc biệt quan trọng đối với các tay đua).

Nguyên lý hoạt động của hộp số tuần tự

Cơ cấu điều khiển càng gạt đã được thay đổi bằng một trục xoay có các rãnh đặc biệt. Khi di chuyển cần gạt, nó sẽ quay xoay trục. Vòng quay này sẽ giúp càng gạt di chuyển theo các rãnh tác động vào bộ đồng tốc nhằm tạo ra sự thay đổi ăn khớp cặp bánh răng.

Từ cơ cấu chuyển số lên/xuống ở cần số đến việc quay trục có thể bằng một trong những cách sau:

• Thuần cơ khí.
• Van điện từ.
• Khí nén hoặc thủy lực được kích hoạt bằng điện tử.

Đúng với cái tên “tuần tự” Sequential gearbox, sẽ không có chuyện chuyển sang bỏ số. Ví dụ từ số 2 lên số 4. Bạn cần phải thực hiện tuần tự từ số 2 > 3 > 4, và khi giảm số cũng vậy.

Để hiểu rõ hơn hộp số tuần tự ô tô, bạn có thể liên tưởng tới hộp số trên xe máy. Ngoài ra, loại hộp số này được trang bị rất nhiều đĩa lý hợp thay vì một. Điều này sẽ giúp hiệu suất truyền từ động cơ đến hệ thống truyền lực tuyệt vời hơn.

Tại sao hộp số tuần tự được áp dụng trên xe máy mà không được trang bị trên ô tô thương mại?

Đầu tiên, hãy tìm hiểu về một số ưu/nhược điểm của hộp số tuần tự:

• Ưu điểm

– Sở hữu những ưu điểm của hộp số sàn thông thường và cơ cấu vào số nhanh hơn.

– Kiểu vào số tuần tự mang tính chất nhất quán: Bạn không cần phải nghĩ rằng “mình đang ở số 2 và cần phải đẩy 2 cái nữa mới lên được số 3”. Bạn chỉ cần thao tác đơn giản chỉ với một lần đẩy cần số – tương đương với việc lên một số.

– Vị trí của tay cũng nhất quán: Với kiểu số hình chữ “H”, vị trí của cần số luôn thay đổi. Vậy nên bạn phải cần phải biết chắc chắn rằng xe đang ở số mấy, để di chuyển tay ra vị trí tương ứng. Với hộp số tuần tự, cần số luôn nằm cố định ở một vị trí.

– Không có sự nhầm lẫn khi chuyển số: Nếu bạn chẳng may chuyển nhầm số trên hộp số chữ “H” trong khi đua (ví dụ gài nhầm số 2 trong khi đang định lên số), việc nhầm lẫn này có thể dẫn tới hư hỏng động cơ. Ở hộp số tuần tự, điều này sẽ không bao giờ xảy ra.

– Chiếm ít không gian hơn trong cabin xe đua: Chỉ cần không gian để thao tác đẩy/kéo cần số, không cần trái/phải.

• Nhược điểm

– Phức tạp và tốn kém: Hộp số tuần tự có cấu tạo phức tạp hơn để có thể tạo ra quá trình gài số đơn giản, và để khiến những đĩa ly hợp ngắt dứt khoát cũng là một bài toán khó. Chi phí bỏ ra để sở hữu không hề rẻ.

– Không êm dịu: Để đáp ứng mong muốn vào số nhanh, nên hiện tượng rung giật khi vào số chắc chắn sẽ xảy ra.

Với xe máy, do phương tiện cỡ nhỏ nên kích thước hộp số cũng nhỏ, chi phí sản xuất thấp và cơ cấu dẫn động dễ thiết kế bố trí hơn nhiều so với ô tô. Ngoài ra, công suất của xe máy cũng nhỏ nên không cần yêu cầu quá cao về các đĩa ly hợp như trên xe ô tô. Vậy nên, nó phù hợp với giá của một chiếc xe máy số và nhu cầu của người tiêu dùng.

Hộp số tuần tự không được ứng dụng trên xe ô tô thông dụng

Với ô tô thương mại, yêu cầu về độ êm dịu khi sang số không được đáp ứng. Chi phí để sở hữu hộp số tuần tự đắt hơn nhiều so với hộp số sàn thông thường do yêu cầu kỹ thuật cao hơn. Trong khi đó, người tiêu dùng cần hộp số phù hợp với mức giá phải chăng, độ êm dịu khi vận hành. Vậy nên, các nhà sản xuất sẽ sử dụng hộp số sàn để có giá thành sản phẩm tốt hơn, hay hộp số vô cấp CVT, hộp số tự động để mang tới cảm cảm thoải mái khi sử dụng.

Một hộp số tay tuần tự khác với tên gọi “Tiptronic”. Hệ thống Tiptronic có thể bắt chước cách vào số của hộp số tuần tự. Tuy nhiên, do hộp số Tiptronic về cơ bản là một dạng hộp số tự động, nó vẫn còn cần đến bộ biến mô và thường vào số không nhanh bằng. Vì vậy, loại hộp số này vẫn được mọi tay đua yêu thích nhất.

Trung Tâm Huấn Luyện Kỹ Thuật Ô Tô Việt Nam VATC

Địa chỉ: số 50 đường 12, P.Tam Bình, Q.Thủ Đức, TP.HCM
Điện thoại: 0945711717

Theo: auto.howstuffworks.com